To chyba najbardziej oryginalna roślina z rodziny dyniowatych. Ta oryginalność dotyczy szczególnie kształtu, który jest naprawdę wyróżniającą cechą wśród dyń. W zależności od odmiany, owoce przypominają dzwon, gruszkę, wałek z wcięciem lub melona.

Od niedawna uprawiana również w Polsce. Została doceniona dzięki swoim cennym zaletom:

- niezwykły smak owoców i wiele zastosowań w kuchni

Coraz częściej wybierana przez polskie gospodynie pomimo, że jej cena jest nieco wyższa niż dyni Hokkaido i czasem brakuje jej na półkach w sklepie.

- atrakcyjny wygląd, za równo płożących, pełnych liści rośliny, jak i dojrzałych o nietypowym kształcie owoców - to dekoracyjny komponent ogrodu.

W Polsce są już gospodarstwa profesjonalne, w których uprawia się ten gatunek dyni. Sprzedają w hurcie i detalu. Wielu amatorów ogrodników i działkowców wprowadza dynię piżmową na swoje poletka.

Odmianą amatorską, obecnie już popularną jest BUTTERNUT, której owoce mają gruszkowaty/dzwonowaty kształt, bladożółtą skórkę i jasnopomarańczowy miąższ. Miąższ jest słodki z wyczuwalną orzechową nutą. Nadaje się do gotowania i marynowania. Dynia ta jest wyśmienita pieczona (przekrojona na pół) oraz po obraniu skórki - na zupę. Można również zrobić z nie dżem lub ciasta. Bardzo dobrze nadaje się do przechowywania.

Zdj. Pixabay - piękny jasnopomarańczowy miąższ, bez włókien, niewielkie gniazda nasienne

Dynia piżmowa jest bogatym źródłem potasu, fosforu, wapnia, magnezu, witamin z grupy B6 i PP oraz karotenoidów (im bardziej pomarańczowa tym ma ich więcej) – przeciwutleniaczy. dynia nie kumuluje metali ciężkich pobieranych ze środowiska.

Warto wykorzystać ją w diecie w okresie jesiennym, ponieważ ma właściwości wzmacniające odporność organizmu. Jest dietetyczna - ma bardzo mało tłuszczu.

UPRAWA

Butternut to odmiana średnio późna. Z uwagi na długi okres wegetacji (3 do 5 miesięcy), dynię piżmową najlepiej uprawiać z rozsady wysiewanej do doniczek (pod osłonami lub w widnym pomieszczeniu) na początku kwietnia. Sieje się je najczęściej po dwa nasiona do doniczki. Niewykorzystane nasiona należy przechowywać w suchym miejscu. Zachowują wtedy zdolność kiełkowania przez kolejnych kilka lat. 

Na miejsce stałe należy wysadzać w połowie maja. Sadzi się silniejszą, a usuwa słabszą roślinę. Rozstawa 120 x 120 cm. Uprawiać na miejscu słonecznym, w żyznym wilgotnym podłożu, bogatym w próchnicę, składniki pokarmowe, fosfor, potas oraz azot.

W towarzystwie dyni można uprawiać kukurydzę i sałatę. To warzywa, które „lubią się”. Sałata uprawiana na wczesny zbiór daje dyni w późniejszym terminie potrzebne miejsce. Złym sąsiedztwem dla dyni są ziemniak i ogórek.

Można przyspieszyć wzrost roślin przez przykrycie ich agrowłókniną, którą zdejmuje się ją po pojawieniu się pierwszych kwiatów.

Dynie mają duże zapotrzebowanie na wodę i wymagają podlewania. Do nawożenia dyni warto wybierać nawozy organiczne, takie jak gnojówka roślinna na bazie pokrzywy. Zawiera duże ilości azotu.

Ważne:

- rośliny mniej podlewane tworzą owoce mniejsze ale słodsze. Takie można je dłużej przechowywać.

- zostawione na roślinie tylko trzy lub cztery pierwsze owoce (pozostałe zostaną zerwane) będą większe. Zaleca się także przycinanie pędu po kilku liściach za ostatnim owocem.

Zbiór i przechowywanie

Zbiera się w pełni dojrzałe owoce razem z szypułkami, kiedy ich skórka jest stwardniała. Układa się je na drewnianej podkładce unikając kontaktu z ziemią i pozostawia się je na kilka dni na słońcu.

zdj. Pixabaj - zebrane i pozostawione w drewnianej skrzynce

zdj. Karina Krasoń - uszkodzenie mechaniczne na skórce - nie  nadaje się do dłuższego przechowywania, uprawa tegoroczna amatorsko - ogrodowa

Optymalny termin zbioru to początek października. Zbiór zbyt wczesny – owoce będą niedojrzałe, zbyt późny – mogą zostać przemrożone. Zebrane w odpowiednim terminie można przechowywać w chłodnej piwnicy nawet dwa lata. Dynie piżmowe im dłużej leżą, tym są smaczniejsze.

Według informacji ARiMR (na podstawie wniosków o płatności bezpośrednie), po kilku latach wzrostu, nastąpił spadek powierzchni, na której uprawiana była dynia: w 2023 r. – nieco ponad 7 tys. ha. W ubiegłym roku – 9 tys. ha. Może warto uprawić więcej dyni piżmowej, nie importując jej z zagranicy?

Źródło:

www.rynek-rolny.pl

www.plantico.pl

Tygodnik Poradnik Rolniczy nr 44 (10/2023 r.)