Alternatywy dla kastracji knurków

Oprócz wysokich wymagań w stosunku do jakości spożywanego mięsa wieprzowego dla części konsumentów, szczególnie tych bardziej wrażliwych, istotny jest poziom dobrostanu zwierząt, w których były chowane. W produkcji trzody chlewnej nierzadko spotyka się nieprzychylne opinie, nie tylko konsumentów, na temat kastracji chirurgicznej knurków. Kontrowersje budzi fakt, że zabieg ten wykonywany jest bez znieczulenia /do 7 dnia życia prosiąt/, co wiąże się z bólem i stresem knurków. Kastracja tak przeprowadzona powoduje długotrwały i tępy ból trzewny, a stężenie hormonów stresu i bólu - ACTH /adrenokortykotropowego/ oraz kortyzolu po zabiegu jest odpowiednio 40- i 3- krotnie wyższe od poziomu przed zabiegiem. Kastracja knurków wykonywana jest w celu wyeliminowania niechcianej reprodukcji, zapobiegania ewentualnej agresji wobec pozostałych osobników w stadzie i pracowników obsługi, a przede wszystkim w celu usunięcia odoru moczowo-płciowego /”zapachu knura"/ w mięsie wieprzowym, który ma wpływ na obniżenie jakości tuszy bądź ją dyskwalifikuje. Za występowanie odoru moczowo-płciowego odpowiadają związki obecne w tłuszczu, takie jak androstenon i skatol. Androstenon jest hormonem steroidowym o zapachu moczu syntetyzowanym w jądrach, a dzięki dobrej rozpuszczalności w tłuszczach związek ten występuje w wysokim stężeniu w tłuszczu podskórnym i śródmięśniowym, co powoduje nieprzyjemny zapach mięsa. Skatol odpowiada za fekalny zapach mięsa i produkowany jest przy udziale bakterii jelitowych w jelicie grubym u świń obu płci, ale jego stężenie w tuszach knurków jest najwyższe.                              

Metody alternatywne do kastracji chirurgicznej mają zapobiegać stresowi i bólowi towarzyszącemu kastracji, ale także zapewnić produkcję mięsa o wysokiej jakości pozbawione odoru moczowo-płciowego. Obecnie stosowane są dwie metody alternatywne: kastracja immunologiczna oraz tucz pełnych knurków. Kastracja immunologiczna polega na dwukrotnym podaniu w trakcie trwania tuczu preparatu Improvac, co daje możliwość niemal całkowitego zahamowania produkcji androstenonu i znaczne ograniczenie wytwarzanie skatonu. Istnieją jednak obawy dotyczące możliwych długoterminowych skutków ubocznych zastosowanego preparatu. Tucz pełnych, czyli niekastrowanych knurków, oprócz uniknięcia zabiegu kastracji pozwala na uzyskanie wyższego tempa wzrostu przy niższym pobraniu paszy, knurki lepiej też wykorzystują białko z paszy, w związku z czym uzyskują wyższe przyrosty masy ciała w porównaniu z wieprzkami. Mięso knurków jest chudsze i charakteryzuje się wyższą wartością odżywczą niż pozyskane z wieprzków. Wadą jakościową tusz pozyskanych od pełnych knurków jest tzw. miękki tłuszcz, mniej odporny na procesy utleniania. Dodatkowo w mięsie i tłuszczu może występować odór moczowo-płciowy, co może zniechęcać konsumentów do spożywania takiego mięsa. Tucz pełnych knurków i immunokastracja to nie jedyne możliwe alternatywne metody dla kastracji chirurgicznej. Proponowane jest zapładnianie loch wyselekcjonowanym nasieniem, co pozwoliłoby na pozyskanie miotów złożonych wyłącznie z loszek. Problemem stanowi jednak skuteczność zapłodnienia z wykorzystaniem nasienia seksowanego, zabieg wymaga wykonania inseminacji głębokiej, co może powodować ból i dyskomfort u lochy. Kolejna z metod, która umożliwiałaby wyeliminowanie kastracji chirurgicznej i ograniczenie występowania zapachu knurzego w mięsie, to selekcja genetyczna. Jest ona możliwa ze względu na wysoką odziedziczalność androstenonu oraz skatonu. Przy tej metodzie wyzwaniem jest korelacja poziomu obu związków z innymi cechami, w szczególności z reprodukcją i jakością mięsa, co wymaga szczegółowych dalszych badań. W Unii Europejskiej, mimo presji społecznej, kastracja chirurgiczna wciąż jest wykonywana, jednak regulacje dotyczące zabiegu różnią się w zależności od kraju. We Francji od stycznia 2022 roku zakazana została kastracja chirurgiczna bez znieczulenia a w Niemczech obowiązek stosowania znieczulenia ogólnego obowiązuje już od 2021 roku. Natomiast w Hiszpanii produkcja opiera się głównie na pełnych knurkach a odwrotnie wygląda sytuacja w Belgii, w której produkcja pełnych knurków jest na bardzo niskim poziomie, a podstawą produkcji stanowią samce kastrowane.

Tucz knurków, kastracja chirurgiczna lub jej alternatywne metody mają zarówno zalety jak i wady, należy więc wybrać taki wariant tuczu, który w największym stopniu zadowoli konsumentów, będzie opłacalny dla producentów oraz będzie uwzględniał dobrostan zwierząt. Wybór niestety jest trudny, który wybrać – oto jest pytanie?