Znane też jako Jędrzejki lub Jędrzejówki to wieczór wróżb dotyczących miłości i małżeństwa, odprawianych w nocy z 29 na 30 listopada, w wigilię świętego Andrzeja, patrona Szkocji, Grecji i Rosji. Dzień ten przypada na końcu lub na początku roku liturgicznego. Jest to okazja do zorganizowania ostatnich zabaw przed rozpoczynającym się adwentem.

Najbardziej rozpowszechnioną wróżbą jest lanie na wodę roztopionego wosku przez ucho od klucza a następnie odczytywanie kształtów zastygniętego wosku, najlepiej z cienia rzucanego na oświetloną ścianę.

I tak: serce – oznacza wielką miłość, orzeł - osiągnięcie zamierzonych celów, anioł oznacza szczęście, gwiazda – powodzenie a kwiat – smutek.

Duże znaczenie mają też sny w nocy z 29 na 30 listopada ponieważ zwłaszcza dziewczyny wierzą w to, że są prorocze.

Chłopcy podobne wróżby odprawiają na świętą Katarzynę - 4 listopada. Wg przysłowia, że w "święto Katarzyny są pod poduszką dziewczyny". Potem jednak tradycji urządzania Katarzynek zaniechano i łączy się je obecnie z Andrzejkami.

      Innymi mniej lub bardziej popularnymi i znanymi obrzędami andrzejkowymi są:

• - wysiewanie przez dziewczyny w garnkach lub na skrawku pola ziarna lnu i konopi, które zagrabia się męskimi spodniami w nadziei, że sprowadzi to do domu kandydata na męża (Kresy Wschodnie),

• - jeśli ucięta przez pannę w dniu świętego Andrzeja gałązka wiśni lub czereśni zakwitnie w wigilię Bożego Narodzenia, dziewczyna może liczyć na rychłe pójście za mąż,

• - losowanie przedmiotów o symbolicznym znaczeniu np. listek oznacza staropanieństwo, obrączka lub wstążka z czepka – bliski ślub, różaniec – stan zakonny,

• - jeśli dziewczyna pości przez cały dzień i modli się do świętego Andrzeja, to we śnie może ukazać się jej przyszły ukochany,

• - wylewanie wosku na zimną wodę (często przez klucz) i wróżenie z kształtu zastygłej masy lub rzucanego przez nią cienia sylwetki przyszłego wielbiciela, akcesoriów związanych z jego zawodem itp.

• - ustawianie od ściany do progu jeden za drugim butów zgromadzonych dziewczyn: ta której but pierwszy dotrze do progu jako pierwsza wyjdzie za mąż,

• - strona od której zaszczeka pies ma być tą, z której nadejdzie przyszły oblubieniec,

• - dziewczyna do której gąsior najpierw podejdzie (albo skubnie) – jako pierwsza wyjdzie za mąż (wróżba znana na Kujawach i w Małopolsce).

        Z Andrzejkami wiążą się również liczne przysłowia i powiedzenia:

Na noc św. Andrzeja dziewkom z wróżb nadzieja.

Noc Andrzeja świętego, przyniesie nam narzeczonego.

Dziś cień wosku ci ukaże, co ci życie niesie w darze.

Na Świętego Andrzeja trza kożucha dobrodzieja.

Święty Andrzej wróży szczęście i szybkie zamęście.

Na świętego Andrzeja błyska pannom nadzieja.

W wigiliją Jędrzeja świętego - ujrzy oblubieńca swego.

Święty Jedrzej adwent przytwierdzi.

Nie jędrusić, ale na koszule gnusić.

Której but na progu stanie - pierwsza panna na wydanie.

Na święty Jędrzej szukają baby przędzy.

Gdy Andrzej się zjawi, to i zimę postawi.

Miękko na Andrzeja, to niedobra nadzieja.

Jeżeli na świętego Andrzeja wiatr i mgła, to od Bożego Narodzenia będzie sroga zima.

Gdy w Andrzeja deszcz lub słota, w grudniu drogi bez błota.

Gdy święty Andrzej ze śniegiem przybieży, sto dni śnieg na polu leży.

Gdy Andrzej zwiąże ziemię łyczkiem, to Katarzyna rzemyczkiem.

Kiedy na Andrzeja poleje, poprószy, cały rok nie w porę moczy, suszy.

Śnieg na Andrzeja, dla zboża zła nadzieja.

Święty Andrzej Ci ukaże, co Ci los przyniesie w darze.